KOORDYNACJA
SYSTEMÓW ZABEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO
Zasiłek rodzinny przysługuje:
1) obywatelom polskim,
2) cudzoziemcom:
a) do których stosuje się przepisy o koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego,
b) jeżeli wynika to z wiążących Rzeczpospolitą Polską umów
dwustronnych o zabezpieczeniu społecznym,
c) przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na
podstawie zezwolenia na pobyt stały, zezwolenia na pobyt rezydenta
długoterminowego Unii Europejskiej, zezwolenia na pobyt czasowy udzielonego w
związku z okolicznościami, o których mowa w art. 127 lub art. 186 ust. 1 pkt 3
ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. poz. 1650, z późn.
zm.), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy
lub ochrony uzupełniającej, jeżeli zamieszkują z członkami rodzin na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej,
d) posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku
pracy”, z wyłączeniem obywateli państw trzecich, którzy uzyskali zezwolenie na
pracę na terytorium państwa członkowskiego na okres nieprzekraczający sześciu
miesięcy, obywateli państw trzecich przyjętych w celu podjęcia studiów oraz
obywateli państw trzecich, którzy mają prawo do wykonywania pracy na podstawie
wizy
−
jeżeli zamieszkują na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej przez okres zasiłkowy, w którym otrzymują świadczenia
rodzinne, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią
inaczej (art. 1 ust. 2 i 3 ustawy).
Zasiłek rodzinny nie przysługuje członkowi rodziny, jeżeli na dziecko
przysługuje zasiłek rodzinny za granicą, chyba że przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu
społecznym stanowią inaczej (art. 7 pkt 6 ustawy).
W przypadku zbiegu prawa do zasiłku rodzinnego z prawem do
walutowego dodatku rodzinnego przysługującego pracownikom polskich placówek
dyplomatycznych i urzędów konsularnych przysługuje prawo do jednego wybranego
świadczenia (art. 27 ust. 3 ustawy).
Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają
zastosowanie na terenie:
Austrii, Belgii, Danii, Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii,
Irlandii, Luksemburga, Niemiec, Portugalii, Szwecji,
Włoch, Wielkiej Brytanii, Cypru, Czech, Estonii, Litwy, Łotwy,
Malty, Polski, Słowacji, Słowenii, Węgier, Bułgarii, Rumunii. Norwegii, Islandii, Liechtensteinu, Szwajcarii oraz od 1 lipca
2013 r. Chorwacji.
Przepisów tych nie stosuje się w przypadku wyjazdu
lub pobytu turystycznego, leczniczego lub związanego z podjęciem przez dziecko
kształcenia poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.
Wyjazd
za granicę przed wydaniem decyzji przyznającej świadczenia rodzinne (tylko
złożony wniosek)
W przypadku
gdy osoba uprawniona do świadczeń rodzinnych lub członek rodziny tej osoby
przebywa poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej w państwie, w którym mają
zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, organ
właściwy przekazuje wniosek wraz z dokumentami marszałkowi województwa celem
ustalenia, czy w przekazanej sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego.
W przypadku gdy
marszałek województwa ustali, że mają zastosowanie przepisy o koordynacji
systemów zabezpieczenia społecznego, wydaje decyzję dla wnioskodawcy w sprawie
świadczeń rodzinnych.
W przypadku gdy marszałek województwa ustali, że w
sprawie nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego przekazuje sprawę organowi właściwemu w celu ustalenia prawa do
świadczeń rodzinnych.
Wyjazd za granicę po dniu wydania decyzji
przyznającej świadczenia rodzinne
W przypadku przebywania osoby uprawnionej do
świadczeń rodzinnych lub członka rodziny tej osoby w dniu wydania decyzji
przyznającej świadczenia rodzinne lub po dniu jej wydania poza granicami
Rzeczypospolitej Polskiej organ właściwy występuje do marszałka województwa o
ustalenie, czy w sprawie mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego.
W przypadku gdy marszałek województwa ustali, że
mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego,
organ właściwy uchyla decyzję przyznającą świadczenia rodzinne od dnia, w
którym osoba podlega ustawodawstwu państwa, w zakresie świadczeń rodzinnych w
związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego i wówczas marszałek województwa wydaje decyzję w sprawie świadczeń
rodzinnych od dnia, w którym osoba podlega ustawodawstwu państwa, w zakresie
świadczeń rodzinnych w związku ze stosowaniem przepisów o koordynacji systemów
zabezpieczenia społecznego.
W przypadku gdy marszałek województwa ustali, że w
sprawie nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego informuje o tym fakcie organ właściwy.
W przypadku zmian mających wpływ na prawo do świadczeń
rodzinnych, w szczególności zaistnienia okoliczności wymienionych powyżej, uzyskania
dochodu lub wystąpienia innych okoliczności mających wpływ na prawo do
świadczeń rodzinnych, w tym związanych z koniecznością ponownego ustalenia
prawa do tych świadczeń na podstawie art. 5 ust. 3 – 3c ustawy, osoba
ubiegająca się jest obowiązana niezwłocznie powiadomić o tych zmianach podmiot
realizujący świadczenia rodzinne.
Niepoinformowanie organu właściwego
prowadzącego postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych o zmianach, o których
mowa powyżej, może skutkować powstaniem nienależnie pobranych świadczeń
rodzinnych, a w konsekwencji −
koniecznością ich zwrotu wraz z
odsetkami ustawowymi za opóźnienie.
Marszałek województwa ustala i dochodzi zwrotu
nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych w sprawach, w których mają
zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
W przypadku zwrotu przez instytucję państwa (w
którym mają zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia
społecznego) nienależnie pobranych świadczeń rodzinnych zgodnie z przepisami o
koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, marszałek województwa może
umorzyć pozostałą kwotę nienależnie pobranych świadczeń łącznie z ustawowymi
odsetkami w całości lub w części, w szczególności jeśli pozostała kwota wynika
z różnicy kursowej.
Organ właściwy oraz marszałek województwa
prowadzący postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych są obowiązani do
samodzielnego uzyskania od organów podatkowych lub ministra właściwego do spraw
finansów publicznych, organów emerytalno-rentowych oraz z rejestrów publicznych,
drogą elektroniczną, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw rodziny, lub
drogą pisemną, odpowiednio:
1) informacji o dochodzie
podlegającym opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach
określonych w art. 27, art. 30b, art. 30c, art. 30e i art. 30f ustawy z dnia 26
lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, każdego członka rodziny,
udzielanych przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego, zawierających dane o
wysokości:
a) dochodu,
b) składek na ubezpieczenia
społeczne odliczonych od dochodu,
c) należnego podatku;
2) informacji o wieku i
stanie cywilnym członków rodziny;
3) informacji o wysokości
składek na ubezpieczenie zdrowotne, w tym informacji o wysokości składek od
poszczególnych płatników i okresach opłacania przez nich tych składek;
4) zaświadczenia lub
informacji o zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych;
5) informacji o legitymowaniu
się odpowiednim orzeczeniem wydanym na podstawie przepisów ustawy z dnia 27
sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób
niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721, z późn. zm.4)),
obejmującej następujące dane:
a) datę i rodzaj wydanego
orzeczenia,
b) wskazania, o których mowa
w art. 6b ust. 3 pkt 7 i 8 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych,
c) datę powstania
niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności,
d) datę złożenia wniosku o
wydanie orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności,
e) okres, na jaki zostało
wydane orzeczenie.
W przypadku braku możliwości
samodzielnego uzyskania przez organ właściwy lub marszałka województwa
informacji lub zaświadczeń, z przyczyn nieleżących po stronie organu właściwego
lub marszałka województwa, organ właściwy lub marszałek województwa prowadzący
postępowanie w sprawie świadczeń rodzinnych wzywają osobę, do dołączenia tych
informacji lub zaświadczeń.